Bitlis’teki Tatvan Antik Kenti toprak altından çıkarılmayı bekliyor
Mehmet Korkmaz
4 min read
Bitlis’in Tatvan ilçesinde 3 bin yıllık geçmişiyle Urartu Krallığı’na konut sahipliği yaparak tarihe ayna olan Tatvan Antik Kenti, yok olmakla yüzyüze.
Van Gölü kıyısında yer alan antik kent, 1986 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından tescil edilerek birinci derecede arkeolojik sit alanı ilan edildi.
Ardından korunamayan ve gün geçtikçe kaybolma riski ile karşı karşıya kalan antik kent, bilimsel hafriyatlar ile toprak altından çıkarılıp turizme kazandırılması bekleniyor.
Gezi cinsleri ortasında bulunmuyor
Bazı yapılarda arkeolojik buluntular, taşları oyulmuş yapılar, binalar, geometrik formlar ve çok sayıda sürece bulunuyor.
Çok az kişi tarafından bilinen Tatvan Antik Kenti, Bitlis’in seyahat ve turizm rehberinde de yer almıyor.
Tarihi yapı definecilerin gayesi oldu
Defineciler tarafından da tahrip edilen ve uzun bir müddettir bakımsız olan antik kentin hali ise şimdilerde yürek burkuyor.
Bitlis Eren Üniversitesi (BEÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Demirtaş, Tatvan Antik Kenti’nin Tatvan-Ahlat yolu üzerinde değerli bir yer olduğunu söyleyerek, gün yüzüne çıkarılması gerektiğini söyledi.
“Toprağın altında bir kent var”
Bölgenin birinci derecede arkeolojik ve doğal sit alanı olduğuna dikkat çeken Demirtaş, “Şu anda ‘Çöplük’ olarak isimlendirilip plaj olarak kullanılıyor. Burada toprağın altında bir kent var. 1986 yılında antik kent olarak tescillenmiş durumda. Birinci derecede arkeolojik ve doğal sit alanıdır. Yani olağanda muhafaza altında olması gerekiyor.
Ama öteki bütün tarihi alanlar üzere burası da gereğince korunmuyor. Hangi periyoda ilişkin olduğuyla ilgili kesin bir şey söylememiz sıkıntı. Ancak muhtemelen Urartu devri olabilir. Urartu devri olması halinde takriben 3 bin yıllık bir kent olmuş oluyor.” dedi.
“Birinci derecede arkeolojik sit alanı özelliğini kaldırdılar”
İnsanlar Tatvan’da antik kent olup olmadığını dahi bilmediklerini belirten Demirtaş, “Bir orta bunun statüsünü değiştirdiler. Yani sit alanı olmaktan çıkardılar ve birinci derecede arkeolojik sit alanı özelliğini kaldırdılar. Biz imza kampanyası başlattık. Tekrar konsey toplandı.
Bu alanın birinci derecede arkeolojik ve doğal sit alanı olduğunu bir kere daha tescil etti. Lakin artık bütün bunlar yetmez. Yani bir alanın sit alanı olarak ilan edilmesi, maalesef onu müdafaasına yetmiyor.” diye konuştu.
“İnsan yapısı birçok öge var orada”
Tatvan Antik Kenti’nin yalnızca Tatvan’ın ve Bitlis’in değil, Türkiye’nin geleceği olduğunu söyleyen Demirtaş, “Toprağın altında ve orada arkeolojik buluntular, taşları oyulmuş yapılar, binalar ve birçok geometrik biçimler var. Yani insan yapısı birçok öge var orada.
Tabii ki gereğince korunmadığı için süratle tahrip ediliyor. Artık bu tahribatın önüne geçmek için bizlerin yapabileceği şey bunu söylemektir. Yıllardır söylüyoruz. Düşünün yıllardır bu görsel medyada, yazılı basında tekraren çıktı. Belgesel çektik, yayınlandı. Yıllardır verdiğimiz çabanın sonucu maalesef bir bilimsel hafriyata dönüşmedi. Şu anda bilimsel kazılarla oranın kazılması gerekiyor.
Çok büyük bir projeyle. Ancak şu ana kadar bu başarılı olmadı. Muhafaza altına alınmadığı için de süratle yok oluyor maalesef. Buna bir deva bulunması lazım. Türkiye’nin ve dünyanın gözbebeği olmaya adaydır. Daha evvel tekraren söylediğim üzere yetkililere bir kere daha ricada bulunuyorum. Kendi misyonunuzu yapmadığınız için tarihi alanlar, ülkemizin geleceği ve memleketimizin geleceği yok oluyor. Orada oturuyor olmanızın bir karşılığı olması lazım. Siz hizmet için oradasınız. Lütfen bunu aksatmayın. Vebalini taşıyamazsınız. Cezasını ödeyemezsiniz.” tabirlerini kullandı.
“Tanımadığınız için sevmiyoruz, sevemiyoruz”
İHA’nın haberine nazaran, İnsanların Tatvan’daki antik kentin varlığını bilmediğini söyleyen Demirtaş, bilimsel hafriyatlar ile turizme kazandırılacağını lisana getirerek, “Öncelikle insanların orayı görmesi lazım. Artık biz burada toprağın altında bir kentten bahsediyoruz. Bir antik kentten bahsediyoruz. Lakin nedir işte? Beşerler orada bir antik kent olabileceğine ihtimal vermiyorlar. Gidip yerinde inceleyenler görüyor. Oradaki yapıları görüyor.
Toprağın altında ve gözle görülebilecek formda. Aslında bir kısmı yüzeydedir. Fakat artık buradan anlattığımız vakit orayı görmüyorlar. Biz tarihçiler, arkeologlar, sanat tarihçileri belirli oranda bu bilgiye vakıfız. Buranın sahiden tescil edildiği formda bir antik kent olduğunu biz biliyoruz. Lakin beşerler bilmiyor.
Şimdi her vakit söylediğim bir sloganik bir şey var. Tanımıyoruz. Tanımadığınız için sevmiyoruz, sevemiyoruz, sevmediğimiz için de koruyamıyoruz. Yani evvel tanımak, sonra sevmek, sonra korumak mümkün hale gelebilir. Onun için burayı âlâ bir halde anlatmak lazım. Bizim anlatmalarımız demek ki korunmasına yetmiyor. Bunu biraz daha ileriye götürmek icap eder diye düşünüyorum, inşallah bir işe fayda.” halinde konuştu.
