Çin’in Yapay Zekâ Alanındaki Yeni Hedefi: Beyin-Bilgisayar Arayüzleri

Çin, ABD ile rekabet halinde olduğu yapay zekâ alanında bu kez farklı bir teknolojiye yöneldi: Beyin-bilgisayar arayüzleri (Brain-Computer Interface – BCI). Bu teknoloji, insan beynini doğrudan dijital sistemlere bağlayarak insan ile makineler arasında doğrudan iletişimi hedefliyor.

ABD’de eski bir CIA görevlisi olan William Hannas’ın elde ettiği belgelere göre, Çin hükümeti, “beyinden ilham alan yapay zeka” projelerine büyük yatırımlar yapıyor ve amacı yalnızca zeki makineler değil, insan zekası ile bütünleşmiş makineler yaratmak.

İnsan Beynine Kablo mu Bağlanacak?

Çin’in geliştirdiği BCI sistemleri üçe ayrılıyor:

• İnvaziv: Beyin dokusuna elektrot yerleştirilerek, sinirsel sinyaller doğrudan okunabiliyor.
• Minimal İnvaziv: Beyne dokunmadan yakın çevresine yerleştirilen implantlarla çalışıyor.
• Non-İnvaziv: Dışarıdan, örneğin kafa derisine yerleştirilen sensörlerle sinyalleri algılayan sistemler.

Bu sistemler, insanın bilişsel performansını artırmayı, makineyle iş birliğini en üst seviyeye çıkarmayı ve sonunda insan ile yapay zekayı bütünleştirmeyi amaçlıyor.

Çin, Geleneksel Yaklaşımı Reddediyor

ABD, yapay zekâda daha çok dil modelleri ve veri odaklı sistemler üzerine odaklanırken; Çin, yapay genel zekâ (AGI) alanında geleneksel yöntemleri sorguluyor. Georgetown Üniversitesi Güvenlik ve Gelişen Teknolojiler Merkezi’nden William Hannas’a göre, Çin’in yaklaşımı, insanın beyin yapısını ve bilişsel işleyişini taklit ederek AGI’ye ulaşmayı amaçlıyor.

Hannas’a göre, “İnsan seviyesinde zekâya ulaşmak, sadece parametreleri büyütmekle olmaz. Çin, bunun farkında ve doğrudan beyin işleyişinden ilham alıyor.”

Devlet Destekli Transhümanizm mi?

Washington Times’a göre, Çin medyasında yapılan bazı resmi açıklamalarda, “geleceğin yapay zekâsının insanın fiziksel bir parçası haline geleceği” ifade ediliyor. 2018’de, bu alanda çalışan iki yabancı teknoloji uzmanının Çin tarafından işe alındığı belirtilmişti.

Bu gelişmeler, Çin’in dijital teknolojilerde olduğu kadar, insanın biyolojik sınırlarını aşmayı amaçlayan transhümanist bir eğilime girdiğini gösteriyor.

ABD yönetimi ise Çin’in bu adımlarını dikkatle izliyor. Beyaz Saray Bilim ve Teknoloji Ofisi eski direktörü Michael Kratsios, Çin’in yapay zekâ inovasyonunun “hızlandığını” kabul ederken, ABD’nin hala lider konumda olduğunu belirtti.

Hissedebilen Yapay Zeka Dönemi

Çin’in bu adımı, teknolojik bir atılımdan öte, insanın tanımını, sınırlarını ve geleceğini kökten değiştirme vizyonunu taşıyor. BCI teknolojileri sayesinde “okuyabilen, düşünebilen, hatta hissedebilen” yapay zekâ sistemlerinin önü açılırken, aynı zamanda etik, güvenlik ve özgürlük alanlarında yeni tartışmalar açılıyor.